Kinh nghiệm tối ưu tốc độ website WordPress của Hocban.vn

Bài viết này chia sẻ đến bạn một số kinh nghiệm tối ưu tốc độ website WordPress mà mình đã và đang áp dụng. Những kinh nghiệm này được đúc kết trong suốt thời gian dùng WordPress để tạo website, blog cho bản thân và khách hàng, trong đó có blog Hocban.vn mà bạn đang truy cập.

Mình thì không có làm web lớn hay quá nặng, tất cả web đều triển khai theo phương án không code và cũng không cần biết code hay kiến thức kỹ thuật gì chuyên sâu. Phương án của mình hoàn toàn dựa trên tư duy và kinh nghiệm, trải nghiệm. Nhờ đó, hướng  của mình có thể nói là phù hợp với hầu hết người dùng WordPress không chuyên. Mà kể có chuyên nghiệp thì theo hướng này cho nhẹ đầu mà website vẫn có tốc độ tải trang thực tế nhanh, mượt.

Tổng quan về tối ưu tốc độ website WordPress

WordPress là một mã nguồn mở cực kỳ tiện lợi để hầu hết mọi người có thể tạo website mà không cần biết lập trình web. Điều này phát sinh một hệ quả là: trong quá trình vận hành website WordPress, những người chưa có kiến thức về web sẽ khó mà thực hiện việc tối ưu tốc độ website ở góc độ KỸ THUẬT.

Nhưng không sao, để tối ưu đạt hiệu quả cao nhất (10đ) thì mới cần kiến thức kỹ thuật chuyên sâu, xịn xò. Còn tối ưu để trang web có tốc độ nhanh hơn, ở mức KHÁ hoặc TRUNG BÌNH KHÁ (7đ, 8đ) thì không hề khó. Bài viết này mình hướng đến các anh em không chuyên nhưng vẫn có thể cải thiện được tốc độ website ở một mức độ nào đó. Ngoài ra, nếu chủ site cố tối ưu theo thành tích mà không có kiến thức sâu về tối ưu sẽ dẫn đến kết quả xấu như:

• Website bị vỡ giao diện, thao tác bị delay, độ KHỰNG cao, nút bấm không hoạt động,..
• Ảnh hưởng đến SEO của website, có thể dẫn đến không index bài viết hoặc bài biết có sẵn bị cảnh báo về lỗi hiển thị hoặc trải nghiệm người dùng thấp trong Google Search Console.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ website WordPress

Tốc độ tải trang trên website WordPress nói riêng và tốc độ tải trang của mọi website không phải là thứ ỔN ĐỊNH. Tùy thuộc vào vị trí địa lý, thời điểm trong ngày, theo thiết bị và đường truyền Internet của người dùng. Tuy nhiên, mấy cái đó bạn không kiểm soát được, nên tạm thời gác qua một bên nhé ^^. Những yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ tải trang mà bạn có thể trong khả năng xử lý của bạn (tự làm hoặc thuê làm):

• Website của bạn có đang bị lỗi hay nhiễm virus, mã độc gì không? Thông thường website WordPress hay bị lỗi do xung đột giữa theme, plugin với phiên bản WordPress hiện tại hoặc với phiên bản php đang chạy. Còn nếu bị nhiễm virus, mã độc thì chắc chắn bị ảnh hưởng rồi. Cái này để bàn sau nhé !
• Cơ sở dữ liệu của bạn có thể đã phình to, không tối ưu, nhiều RÁC. Điều này cũng một phần ảnh hưởng đến tốc độ tải trang. Bạn nào bị SPAM bình luận (do bot) thì xem lại thử nhé, comment rác vài ngàn cái thì chắc chắn database sẽ phình lên. Hoặc trước đó bạn cài nhiều theme, plugin, và mặc dù đã gỡ hết chúng đi nhưng các bản ghi rác có thể vẫn còn sót, hãy tìm và xóa đi (cái này cũng hơi nâng cao xíu).
• Bộ code web của bạn nặng hay nhẹ (theme, plugin) ? Đa phần anh em hay chọn dùng những theme có giao diện lung linh, nhiều tính năng. Và chắc chắn rằng nhiều tính năng thì bộ code của nó sẽ nặng hơn mấy theme giao diện đơn giản rồi. Nhưng nếu bạn ưng theme đó quá thì thôi, chấp nhận chậm hơn nhé ^^
• Plugin bạn cài vào có nhiều không ? Thực ra thì cài nhiều plugin thì sẽ nặng hơn ít plugin rồi. Nhưng quan trọng là những plugin bạn cài vào nó có phải là plugin nặng không? Cài ít plugin nhưng hạng nặng thì vẫn chậm hơn so với nhiều plugin nhưng “hàng nhẹ” ^^. Do đó nếu thấy nhu cầu cần thiết thì cứ cài plugin, bạn đừng có sợ quá chuyện nhiều ít plugin nhen :v
• Bạn trình bày trang web/ bài viết như thế nào ? Nội dung và các tính năng hiển thị trên trang đó có nhiều không? Ví dụ: Có nhiều video và hình ảnh nặng không ? Có chèn quảng cáo hoặc tính năng tìm kiếm tùy chỉnh của Google không?….mấy cái này cũng nặng đáng kể đấy.
• Website của bạn thuộc dạng nào, có tính năng gì nặng không? Cái này cũng dễ hình dung nè, những site dạng blog/ tin tức sẽ thường nhẹ hơn các site dạng shop, thương mại điện tử hoặc có chứa công cụ/ tính năng đặc biệt nào đó chẳng hạn. Nhiều tính năng thì phải chậm hơn ít tính năng rồi :v
• Hosting bạn dùng là gói nào? Cấu hình ổn chứ? Nếu cấu hình hosting yếu quá thì sao web chạy nhanh được đúng không nè ^^ Chính vì vậy nếu đã trót mua gói yếu thì bạn cố gắng nâng cấp lên gói có cấu hình mạnh hơn nhé ! Tham khảo chuyên mục Khuyến mãi Hosting & VPS để tiết kiệm chi phí từ 30% đến 90%;
• Thời điểm hiện tại có bị đứt /bảo trì cáp quang biển không? Nếu website của bạn dùng host của nước ngoài thì khả năng cao là sẽ bị chậm, xoay xoay khó chịu. Kể cả hosting trong nước cũng sẽ bị ảnh hưởng, nhưng ít hơn thôi.

Kinh nghiệm tối ưu tốc độ website WordPress

Không tối ưu tốc độ website ngay từ đầu thì phải làm sao?

Nhiều anh em khi thấy web nặng, tải trang quá chậm mới tiến hành tối ưu. Điều này cũng là chuyện thường thôi, vì không phải ai cũng có kinh nghiệm để lường trước vấn đề tối ưu tốc độ web. Và khi thực hiện tối ưu thì không phải ai cũng thực hiện thành công. Có người làm được, cũng có người tối ưu đến mức website lỗi “banh chành” luôn ^^. Khi đó lại phát sinh thêm vấn đề đi khắc phục lỗi web nữa thì KHỔ nữa ^^

Nếu gặp tình huống tương tự như trên, bạn không thể khắc phục được lỗi và cải thiện tốc độ tải trang thì hãy nhờ hỗ trợ từ cộng đồng hoặc một cá nhân, tổ chức có chuyên môn trong “NGHỀ” tối ưu tốc độ web. Tất nhiên là phải trả tiền cho người bạn thuê/ “nhờ” rồi nhé ! Tùy vào tình trạng, độ khó, số lượng công việc cần làm để xác định được chi phí của dịch vụ tối ưu tốc độ.

Tối ưu website WordPress ngay từ đầu là như thế nào?

Nếu website trước đây anh em không tối ưu ngay từ đầu, thì những website sau này hãy quan tâm dần đi nhé. Việc tối ưu ngay từ đầu nó không nằm ở góc độ kỹ thuật mà hoàn toàn phụ thuộc vào tư duy và kinh nghiệm. Nếu định làm một website/ blog mới và bạn muốn khỏe hơn trong khâu tối ưu tốc độ (hiệu suất) về sau thì có thể tham khảo những khuyến nghị dưới đây:

• Nếu bạn yếu về kỹ thuật/ hoặc thậm chí không có kiến thức lập trình web thì làm sao tối ưu được code của theme, plugin đúng không nào. Do đó ngay từ đầu, khâu chọn theme (giao diện) cực kỳ quan trọng. Nên chọn những theme có tốc độ tải trang nhanh, được cộng đồng đánh giá cao về phần tối ưu code/ tốc độ. Tùy thể loại website (dạng tin tức, blog, shop) mà bạn có thể chọn cho mình một mẫu trong tóp những theme nhẹ. Bạn có thể đặt câu hỏi tại nhóm WordPress Việt Nam để được cộng đồng tư vấn thêm nhé !
• Tư duy trình bày nội dung rất quan trọng, nhiều bạn có xu hướng show thật nhiều nội dung và hiệu ứng trên trang để trông thật hoành tráng và chắc chắn là nó làm nặng site đáng kể. Cái này cần cân nhắc nhé bạn, xu hướng trải nghiệm duyệt web là càng tối giản, càng dễ sử dụng càng tốt. Bạn lắp nhiều thứ lên trang quá nó vừa nặng, vừa rối mắt người đọc thì không nên đâu.
• Chọn hosting mạnh hơn chút đỉnh hoặc phù hợp nhu cầu. Mà cái này cũng tương đối thôi, khó xác định chuẩn xác nhu cầu của bạn lắm. Thay vào đó bạn theo dõi các chương trình Khuyến Mãi Hosting – VPS để mua hosting mạnh hơn, ngon hơn với chi phí tương đương, thậm chí ít tiền hơn với các ưu đãi từ 30% – 90%.
• Cũng liên quan đến chọn hosting. Nhiều bạn bị quan điểm “hosting trong nước kém, giá cao” tiêm nhiễm vào đầu. Thế là cứ đâm đầu kiếm host ngoại để xài. Mình ko nói là host nước ngoài kém, nhưng host nước ngoài tải rất chậm khi xảy ra đứt/ bảo trì cáp quang. Chốt lại là: nếu traffic website của bạn hướng đến là người dùng trong nước thì cứ chọn của các nhà cung cấp trong nước, sợ giá cao thì săn khuyến mãi. Mà cấu hình host của Việt Nam hiện nay đôi khi còn mạnh hơn của nước ngoài đấy. Giá thì cũng xêm xêm, có điều ít khuyến mãi, giảm giá như host nước ngoài.
• Không dùng plugin, theme lậu/ giá siêu rẻ (được share từ những nguồn không uy tín). Vì điều đó rất tiềm năng dẫn đến website bị dính virus, mã độc này nọ. Mà web dính mấy cái đó thì chậm rồi, hơn nữa web coi như hỏng hoặc khắc phục được nhưng rất cực.
• Đối với những nội dung, tiện ích nhúng từ nguồn bên ngoài ví dụ: Google Maps, Fanpage Facebook, Video YouTube,… Thì bạn chịu khó sử dụng định dạng thay thế, ví dụ như hình ảnh. Vì nhúng mấy cái đó vào web nặng phết đấy và nó là nguồn bên ngoài nên không tối ưu được đâu (thực ra là có nhưng ko ăn thua).
• Sử dụng plugin hỗ trợ tối ưu hiệu suất website WordPress nếu làm không tốt phần lựa chọn ban đầu (theme, plugin, hosting). Về sử dụng cũng không cần yêu cầu kiến thức kỹ thuật chuyên sâu gì. Hầu như ai cũng có thể thực hiện tối ưu website được theo hướng dẫn qua bài viết/ video/ công cụ AI.

Những điểm cần lưu ý khi thực hiện tối ưu tốc độ cho website đang hoạt động

• Để đảm bảo an toàn khi thực hiện các thao tác có ảnh hưởng đến hiệu suất và dữ liệu website thì việc đầu tiên cần làm là phải sao lưu (backup) website. Vì khi tiến hành tối ưu có thể bạn sẽ làm hỏng web vì lý do nào đó, tạo bản sao lưu để có cái mà khôi phục (restore) lại.
• Nếu có thể, hãy sao chép website chính sang một tên miền phụ để làm site nháp (demo). Khi nào tối ưu xong bên site demo thì dùng những kinh nghiệm đó để áp dụng tối ưu chính thức lên site chính. Làm như vậy sẽ an toàn hơn và không ảnh hưởng SEO do quá trình tối ưu gây ra lỗi. Lưu ý khi tạo web demo để thực hành tối ưu thì nhớ chặn index công cụ tìm kiếm để không bị đánh giá là nội dung trùng lặp bạn nhé !
• Một trong những vấn đề tối ưu tốc độ đó là nén ảnh. Bạn hết sức chú ý chất lượng ảnh sau khi nén đừng để nén quá đà, tốc độ có tăng nhưng ảnh mờ quá thì không tốt đâu.

• Phải có điểm dừng, tức là bạn đừng quá chạy đua thành tích để đạt 100đ PageSpeed Insights. Việc tối ưu quá đà có thể dẫn đến vỡ giao diện thực tế và bị báo lỗi hiển thị trong Search Console. Do đó chỉ cần cải thiện sao cho bạn cảm thấy rằng tốc độ thực tế đã nhanh hơn trước đáng kể là oke rồi. Nếu dùng công cụ PageSpeed Insights thì điểm đo được nằm trong ngưỡng 50 đến 89 là chấp nhận được.

Có thể còn nhiều mẹo/ kinh nghiệm về vấn đề tối ưu nữa. Anh em nào đọc thấy còn thiếu thì có thể bổ sung, đóng góp thêm bằng bình luận bên dưới nhé, cảm ơn anh em !

LỜI KẾT

Bài viết này không hề hướng dẫn gì về kỹ thuật. Tuy nhiên, với những điều được chia sẻ trong bài viết rất giá trị. Nếu bạn là người mới, chưa có kinh nghiệm trong tối ưu tốc độ website WordPress thì chỉ cần vận dụng những điều mình chia sẻ ở trên. Thử xem, sẽ cải thiện rất đáng kể tốc độ tải trang trên website WordPress của bạn đấy ^^